Wat is due dilligence?
Due diligence is een continu proces waarbij mensenrechten en milieukwesties in de waardeketen van bedrijven worden geïdentificeerd en aangepakt. Het implementeren van due diligence helpt bedrijven om negatieve effecten te voorkomen en aan te pakken. Het gaat dan om effecten die verband houden met werknemers, mensenrechten, het milieu, omkoping, consumenten en corporate governance die geassocieerd kunnen worden met hun activiteiten, toeleveringsketens en andere zakelijke relaties (OECD-richtlijnen).
Waarom is due diligence belangrijk in de zakelijke context?
Bedrijven worden steeds vaker verantwoordelijk gehouden voor milieuschendingen en mensenrechtenschendingen en krijgen dienovereenkomstig boetes opgelegd. Shell moet bijvoorbeeld $15 miljoen betalen in een schikking over olielekkages in Nigeria waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Dit kan reputatieschade voor een bedrijf veroorzaken, wat op zijn beurt een aanzienlijke financiële impact kan hebben.
Over de hele wereld worden mensen nog steeds geconfronteerd met veel mensenrechtenkwesties. Mensenrechten omvatten arbeidsrechten, burgerrechten en politieke rechten, economische, sociale en culturele rechten, en de bescherming van kwetsbare groepen. Deze rechten zijn niet gegarandeerd en helaas vinden er vaak schendingen plaats in zakelijke contexten. Dit toont het belang aan van het prioriteren van het welzijn van mensen en het milieu boven winst.
Een goed due diligence-systeem kan bedrijven helpen dergelijke schendingen van mensenrechten en het milieu te voorkomen.
Afgelopen juni heeft de Europese Commissie een Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) aangenomen. Wat is de CSDDD?
De CSDDD streeft ernaar om bedrijven aan te moedigen tot duurzaam en verantwoord gedrag in zowel hun activiteiten als hun bestuursstructuren. Deze Europese wetgevende maatregel stelt eisen aan bedrijven om zowel de huidige als mogelijke impact van hun activiteiten op het milieu en mensenrechten te herkennen, voorkomen, beperken en aan te pakken.
Wanneer treedt de CSDDD in werking?
De richtlijn wordt naar verwachting in 2024 van kracht. Tot die tijd zijn er driepartijenonderhandelingen gaande tussen het Europees Parlement, de Europese Raad en de Europese Commissie om de richtlijn te finaliseren. Voor grote bedrijven die onder de NFRD vallen, zal de richtlijn op zijn vroegst in 2026 van toepassing zijn.
Wat zijn de belangrijkste gevolgen van de CSDDD voor bedrijven?
- CSDD legt een bedrijfsplicht op voor due diligence, die betrekking heeft op het identificeren, voorkomen, beperken en verantwoorden van negatieve effecten op mensenrechten en het milieu binnen de eigen bedrijfsvoering, hun dochterondernemingen en hun waardeketens.
- CSDD introduceert tevens verantwoordelijkheden voor directeuren, waaronder het opzetten en toezicht houden op de implementatie van due diligence-processen en het integreren van due diligence in de bedrijfsstrategie.
- Er wordt een verband gelegd tussen de variabele beloning van directeuren en de duurzaamheidsdoelstellingen van het bedrijf.
- Van directeuren wordt verwacht dat zij de gevolgen van hun beslissingen overwegen met betrekking tot duurzaamheidskwesties, klimaatverandering en mensenrechten.
- Directeuren zijn verantwoordelijk voor de implementatie en het toezicht op due diligence-acties zoals beleid, identificatie, preventie, klachtenprocedure en monitoring.
- Bedrijven worden geacht hun bedrijfsplan aan te passen en af te stemmen op de overgang naar een duurzame economie en het 1,5-graden Parijs-doel.
- De OECD-richtlijnen voor multinationale ondernemingen schetsen de te nemen stappen in het due diligence-proces, die ook leidend zijn in de CSDDD.
Hoe verhouden de inspanningen van mijn bedrijf ten opzichte van de CSRD zich tot de nieuwe CSDDD?
Bedrijven moeten er rekening mee houden dat de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is ontworpen om due diligence in de vereisten te integreren. Dit betekent dat als bedrijven moeten voldoen aan de CSRD en de bijbehorende Europese Sustainability Reporting Standards (ESRS), dit hen zou moeten helpen bij het naleven van de CSDDD. Bovendien kan de due diligence-cyclus een nuttige input zijn voor de beoordeling van risico’s in de dubbele materialiteitsoefening van een bedrijf. De thema’s die naar voren komen als gevolg van een goede due diligence kunnen belangrijke richtlijnen bieden voor de belangrijkste effecten die volgens dubbele materialiteit moeten worden geprioriteerd. Dit toont aan dat bedrijven zich kunnen concentreren op het implementeren van een due diligence-systeem in combinatie met het naleven van de nieuwe CSRD.
Wat is een veelvoorkomende uitdaging bij het effectief implementeren van een due diligence-proces?
Een veelvoorkomende uitdaging in de Human Rights Due Diligence-cyclus is het op de juiste manier betrekken van relevante belanghebbenden en rechthebbenden, en ervoor zorgen dat zij toegang hebben tot geschikte klachtenmechanismen om hun zorgen te uiten. Vooral die mensen wier rechten worden aangetast door zakelijke ondernemingen zijn mogelijk moeilijk te bereiken, bijvoorbeeld vanwege culturele barrières in de landen waarin zij actief zijn.
Wat zijn de eerste stappen om te nemen?
Het OECD due diligence-proces biedt inzicht in de stappen. De eerste stap is het integreren van verantwoord zakelijk gedrag in beleid en managementsystemen.
Vervolgens identificeer en beoordeel je de milieu- en mensenrechtenkwesties die het meest relevant zijn voor jouw bedrijf en jouw waardeketen. Dit kan worden gedaan door bestaand sectoronderzoek of het uitvoeren van een specifieke mensenrechtenimpactbeoordeling om de meest relevante kwesties te identificeren.
Bedrijven kunnen ook de uitkomsten van stakeholderconsultaties en klachten gebruiken om relevante kwesties te identificeren en te beoordelen.
Op de lange termijn zal een goed due diligence-systeem bedrijven in staat stellen een positieve maatschappelijke bijdrage te leveren.
Benieuwd geworden? Volg onze opleiding Duurzaamheid/ESG: van strategie tot rapportage. Deze training wordt zowel in het Nederlands als het Engels aangeboden. Lees hier meer.
Bronnen:
Due Diligence | OECD-richtlijnen | Nationaal Contactpunt OECD-richtlijnen Shell moet 15 mln euro betalen in schikking over olielekkages in Nigeria | Reuters Corporate sustainability due diligence (europa.eu)
oecd.org/investment/due-diligence-guidance-for-responsible-business-conduct.htm
